Naucz się alap-betu!

Na podstawie strony LEARN ASSYRIAN ONLINE

Nasz naród jest jednym z pierwszych narodów nawróconych na chrześcijaństwo, który mówi jednym z najstarszych języków świata. Język aramejski jest pokrewny z językiem hebrajskim i arabskim i dzieli się na dwa główne dialekty: zachodni (nazywany też palestyńskim; tym dialektem mówił Moran Iszo – Nasz Pan Jezus) i wschodni (nazywany syriackim). Tak jak każdy język, na przestrzeni tysiącleci język aramejski rozwijał się i zmieniał, jednak zmiany te nie są zbyt wielkie, zwłaszcza w języku liturgicznym. My jesteśmy dumni z naszego języka, którym posługiwał się Jezus, w którym są napisane fragmenty Biblii. Wartość naszego języka jest znaczna, skoro studiuje się go w Watykanie, naucza się w takich uniwersytetach, jak Harvard czy University of Chicago. Spróbuj zacząć się uczyć czytać i pisać w języku, w którym czytał i pisał Jezus. To jest niesamowita przygoda! ALAHA MINOKUN (Bóg niech będzie z Tobą!).

W tabeli poniżej są zestawione dwa warianty alfabetu asyryjskiego: starszy nosi nazwę estrangelo, a wypracowany później to swadaja.

alap-beth_swadaja_estrangelo

Alfabet swadaja, dialekt wschodni

ALAP (odpowiada „A”)

1) ASZURI – Asyryjczycy, dosł. „naród Aszura” (bożka z czasów przedchrześcijańskich). To jest oryginalna i poprawna nazwa naszego narodu, obejmującego Asyryjczyków i Chaldejczyków. Na całym Bliskim Wschodzie z Izraelem włącznie, nazywają nas tym imieniem.
2) ATORAJA – Asyryjczyk (żeńska forma: ATORETA)

3) ARAMAIT – język aramejski (czasami mówimy: LESZANA D-ARAMAJA, dosł. „język Aramejczyków”)

Jak to napisać?
-narysuj prostą poziomą kreskę na dolnej linijce (od prawej do lewej!),
– z góry postaw kropkę, nieco wlewo od środka kreski,
– połącz krzywą linią lewy koniec kreski z tym punktem.

Uwaga:
Jeżeli wyraz kończy się samogłoską SKAPA („a”), ZLAMA PSZIKA („i”) lub ZLAMA KASZJA („e”), na końcu wyrazu zawsze pisze się ALAP.

BIT (odpowiada „B”)
bit
4) BURDŻA-D-BAWIL – wieża Babel (BAWIL=Babel, Babilon)

5) BET-NAHREN – „kraj między dwiema rzekami”, Mezopotamia.

6) BAJDAG – flaga (jest to zapożyczenie z języka tureckiego, odpowiada rdzennemu wyrazowi ATA).

Jak to napisać?
– narysuj pionową kreskę ruchem w dół (jeżeli litera jest łączona z poprzednią, wówczas kreska rysowana jest ruchem w górę),
– narysuj krótką poziomą kreskę wlewo,
– narysuj poziomą kreskę wlewo, zaczynając od dolnego końca pionowej kreski (powinna być nieco dłuższa niż górna pozioma kreska).

Uwaga:
Jeżeli pod literą BIT znajduje się DIPA (kropka), wówczas czyta się jako miękkie „W”.

GAMAL (odpowiada „G”)


7) GICHKA – śmiech

8) DŻBARA – szlachetny/odważny/potężny (żeńska forma DŻBARTA)

9) GENJATE TILJE – wiszące ogrody (GENTA – ogród)

Jak to napisać?
– narysuj długą pochyloną kreskę od lewej do prawej, która kończy się poniżej linijki podstawowej,
– od środka tej pochylonej kreski poprowadź wlewo krótką kreskę poziomą.

Uwaga:
Jeżeli pod literą GAMAL znajduje się MADŻLIANA ( ~ ), wówczas czyta się jako „DŻ”.
Jeżeli pod literą GAMAL znajduje się DIPA (kropka), wówczas czyta się jako „GH”.

DALAT (odpowiada „D”)


10) DORA – stulecie/100

11) DATID – przyszłość

12) DARWAZA D’AISZTAR – brama Isztar.

Jak to napisać?
– narysuj poziomą kreskę ruchem z prawej do lewej, na poziomie linijki podstawowej,
– z prawej strony dorysuj krzywą o długości zbliżonej do poziomej kreski,
– ruchem od prawej do lewej narysuj krótką poziomą kreskę poniżej linijki podstawowej.

Uwaga:
Współcześnie Asyryjczycy umieszczają pod literą DALAT raczej kropkę (DIPA). Do nauki pisania lepszy jest sposób klasyczny, ponieważ pomaga on odróżnić samogłoski, oznaczane również kropkami. Kiedy nauczysz się czytać i pisać, bez trudu przełączysz się na pisanie litery DALAT z kropką zamiast kreski.

HE (odpowiada angielskiemu „H”)


13) HASANAJ – łatwy/prosty (nieskomplikowany)

14) HADŻJAT/HADŻI – literowanie/przeliterować (czasownik)

15) HANAGUTA – żart, kawał.

Jak to napisać?
– narysuj krótką pionową kreskę ruchem w dół (jeżeli litera jest łączona z poprzednią, wówczas kreska rysowana jest ruchem w górę),
– od górnego końca pionowej kreski poprowadź poziomą kreskę i zakończ ją okręgiem.

WAW (odpowiada „W”)


16) WURDA – róża (BIBLA – kwiat).

17) WAHCHSZI – dziki.

18) WARAKA – papier.

Jak to napisać?
– narysuj krótką pionową kreskę ruchem w dół,
– zaczynając od górnego punktu kreski, narysuj półokrąg, łączący końce pionowej kreski.

Uwaga:
Pisząc literę WAW rysuj pionową kreskę prostą. W tekstach drukowanych jednak spotkasz się raczej z okrągłą formą litery.

ZAIN (odpowiada „Z”)

19) ZUZE – pieniądze.

20) ZRAKA D-SZIMSZA – wschód słońca.

21) ZMARTA – piosenka (ZAMARA – piosenkarz, ZAMARTA – piosenkarka).

Jak to napisać?
– narysuj ruchem w dół zakrzywioną kreskę sięgającą poniżej linijki podstawowej,
– połącz górny punkt narysowanej kreski z miejscem, gdzie ona przecina się z linijką podstawową.

Uwaga:
Dwie kropki (DIPE) nad słowej ZUZE oznaczają, że wyraz jest w liczbie mnogiej. Te dwie kropki zazwyczaj umieszcza się nad najniższą literą jak najbliżej końca wyrazu. Nie będzie jednak problemu, jeżeli zostaną one umieszczone bliżej początku wyrazu lub nad wyższą literą, jeżeli niższe mają już oznaczone samogłoski (ZOWE).

CHETH (gardłowe „CH”)

22) CHOJADA – jedność.

23) CHIRUTA – wolność (ale UZAD – wolny).

24) CHA B-NISAN – pierwszy dzień wiosny, nasz Nowy Rok, obchodzony 1 kwietnia (21 marca wg kalendarza Gregoriańskiego). W starożytności, w czasach Asyrii i Babilonu, obchody trwały przez 12 dni. Dzisiaj również w niektórych miastach organizuje się MEZELTA (procesje). Rok 2000 n.e. był rokiem 6750 według kalendarza asyryjskiego, liczonego od powstania stolicy Asyrii – miasta Aszur.

Jak to napisać?
– narysuj ruchem od prawej krótkie zaokrąglone „U”,
– zakończ drugim elementem podobnym do „U”, jeżeli litera nie łączy się z następną. W przeciwnym wypadku należy zakończyć ją linią poziomą.

TETH (dźwięk bliski miękkiemu “T” lub “D”)


25) TURANE – góry (TURA – góra, TURAJA – góral).

26) TALANA – gracz.

27) TLANITA – cień.

Jak to napisać?
– ruchem z prawej do lewej narysuj poziomą kreskę przy linijce podstawowej,
– od prawego końca narysuj pochyloną kreskę w dół,
– pociągnij ją w górę aż do górnej linijki bazowej, tworząc pętlę.

JOD (odpowiada „J” lub “I”)

28) ISZO MSZICHA – Jezus Chrystus. MSZICHA oznacza “namaszczony” (hbr. MASZIACH), co na grecki tłumaczy się jako CHRISTOS (stąd polskie Chrystus).

29) JALUPA – uczeń/student/uczony (RUBI – nauczyciel/mój mistrzu/Rabbi).

30) JAKURA – ciężki/bardzo znaczący.

Jak to napisać?
– narysuj ruchem od prawej do lewej krzywą linię podobną do „U”, której prawy koniec jest nieco wyżej niż lewy.

KAP (odpowiada „K”)

Kaf1 – Forma końcowa połączona, Kaf2 – Forma końcowa nie łączona.

31) CHARA – sposób/rozwiązanie (problemu).

32) KTAWA/KATAWA – książka/list (KATAWA również oznacza „pisarz”)

33) KALDAJA/KULDITA – Chaldejczyk/Chaldejka. Współcześnie tak nazywają Asyryjczyków należących do Kościoła unickiego Chaldejsko-Katolickiego.

Jak to napisać?
– narysuj krzywą linię podobną do „n” ruchem od prawej do lewej,
– od jej prawego dolnego końca pociągnij w lewo pozioma kreskę. Ta litera powinna być szersza niż RESZ lub DALAT.

Uwaga:
Jeżeli pod literą KAP znajduje się MADŻLIANA ( ~ ), wówczas powstaje litera „CHAP”, która czyta się jako „CH”.
Jeżeli pod literą KAP znajduje się DIPA (kropka), wówczas czyta się jako „CH” zbliżone do litery CHET.

LAMAD (odpowiada „L”)


34) LISZANA – język

35) LUCHA – tablica, płaska powierzchnia do pisania lub malowania.

36) LUP-U-MALIP – ucz się (sam) i ucz (innych).

Jak to napisać?
– zaczynając powyżej górnej linijki, narysuj pochyloną kreskę ruchem w dół,
– narysuj krótką poziomą kreskę wlewo, zakończoną zakrzywieniem w górę.

Uwaga:
Pochylona kreska umieszczona nad literą jest nazywana ATWATE TLIKE i powoduje, że dana litera się nie czyta (w przykładzie nr 36 nie wymawia się litera JOD).

MIM (odpowiada „M”)

mim – Forma końcowa (nie połączona)

37) MURACHAS – brak/nieobecność.

38) MUDNCHA – Wschód (GURBJA – północ, MUARWAR – zachód, TUJMNA – południe).

39) MISZTUTA – uczta/świętowanie.

Jak to napisać?
– ruchem od prawej strony narysuj zakrywioną linię podobną do „n”,
– do górnej lewej strony dorysuj pochyloną kreskę,
– narysuj poziomą kreskę wlewo, zaczynając od dolnego prawego końca krzywej.

NUN (odpowiada „N”)

nun1– Forma końcowa połączona

nun2– Forma końcowa nie łączona

40) NAGISTAN – nagle.
41) NICHA – powoli.
42) NUSTURNAJA – niestoriański. Wyraz ten został wprowadzony w celu dyskredytacji asyryjskich chrześcijan jako heretyków. Nestoriusz był biskupem w Konstantynopolu około r. 482, który wierzył, że Jezus miał dwa ciała: jedno boskie i jedno ludzkie. Został wypędzony z Konstantynopola do Egiptu, i nie miał nic wspólnego z Asyryjczykami. Wschodni Kościół Prawosławny konsekwentnie odrzucał przekonania Nestoriusza przez ostatnie 1,5 tys. lat.

Jak to napisać?
– narysuj króciutką poziomą kreską, od której poprowadź pochyloną kreskę w prawo,
– od jej dolnego końca pociągnij pozioma kreskę w lewo.

SIMKAT (odpowiada „S”)
simkat
43) SURAJA/SURETA – Asyryjczyk/Asyryjka. Ten termin jest niepoprawny, ponieważ oznacza dosłownie „chrześcijanin mówiący w języku syriackim”. Jesteśmy jedynym narodem, którego nazwa jest powiązana z religią. Poprawnie powinniśmy używać nazwy ASZURI lub ATORAJA/ATORETA, ponieważ chrześcijaństwo jest naszą religią, a nie narodowością. (SURIT=język syriacki, ARAMAIT=język aramejski).
44) SAHDA/SAHDUTA męczennik/męczeństwo za wiarę.

45) SUHRA – księżyc (SZIMSZA – słońce, KUCHWA – gwiazda).

Jak to napisać?
– narysuj krzywą ruchem w dół,
– pociągnij pochyloną kreskę ruchem z dołu w górę, od której poprowadź krzywą w dół,
– zakończ elementem krzywej, unoszącym się nieco w górę (jeżeli SIMKAT jest ostatnią literą w słowie, ostatnią kreskę należy poprowadzić w dół, nieco poniżej linijki podstawowej.

AIH (nie ma odpowiednika w języku polskim)
ain

46) IDA – święto/obchody święta (IDA GURA – Wielkanoc, IDA SURA – Boże Narodzenie).

47) AZIZ – bardzo droga osoba lub rzecz.

48) ASZIK – zakochanie.

Jak to napisać?
– narysuj z lewej strony na dole lekko zakrzywioną poziomą kreskę,
– ruchem w górę pociągnij pochyloną kreskę aż do górnej linijki bazowej,
– od prawego końca kreski pociągnij poziomą kreskę (nie powinna ona wykroczyć poza górny koniec pochylonej kreski).

PE (odpowiada „P”)


49) PUSZAK MILE – słownik (KUNA MILE – leksykon, MILA – słowo, KUNASZA – zbiór, PUSZAKTA – wyjaśnienie/tłumaczenie). Czasami używa się greckiego wyrazu LIKSEKON, do rzadkich należy starożytne słowo CHASZCHATE – słownik.
50) PUPROZ – papieros/cygaro.

51) PARIK – ratować.

Jak to napisać?
– ruchem w dół narysuj pochyloną kreskę (jeżeli litera jest łączona z poprzednią, wówczas kreska rysowana jest ruchem w górę),
– wychodząc od górnego punktu narysuj krzywą, zamykającą się w połowie pochylonej kreski,
– zaczynając od dolnego końca pochylonej kreski narysuj poziomą kreskę w lewo.

Uwaga:
Jeżeli pod literą PE znajduje się łuk, wówczas czyta się jako „F”.

SADE (odpowiada podwójnemu „SS”)
sade

52) SLIWA – krzyż (NISZUNKA D-MSZICHAJUTA – symbol chrześcijaństwa; ZKIPA – krucyfiks).
53) SUPRA – obrus, również jedzenie rozłożone na stole.

54) SAJADA – myśliwy.

Jak to napisać?
– ruchem z prawej do lewej narysuj małe „u”,
– do lewego końca narysowanego „u” dodaj pochyloną kreskę, sięgającą poniżej linijki podstawowej (nie wychodzącą jednak poza początek „u”),
– zaczynając od dolnego końca pochylonej kreski narysuj poziomą kreskę w lewo.

QOP (nie ma odpowiednika – wymawia się jako gardłowe „K”;
dalej ten dźwięk będziemy oznaczać literą Q)



55) QADUSA – przykład/ na przykład…

56) QUWUT – moc, siła posiadania (CHILA – siła, moc; ZUBUN – słabość, brak siły fizycznej).

57) QURTESA – dyplom, stopień.

Jak to napisać?
– ruchem w dół narysuj pionową kreskę (jeżeli litera jest łączona z poprzednią, wówczas kreska rysowana jest ruchem w górę),
– wychodząc od górnego punktu narysuj krzywą, zaczynającą się poziomą kreską w lewo, a później schodzącą w dół do końca pionowej kreski,
– z lewej strony dorysuj krótką krzywą linię.

RESZ (odpowiada „R”)


58) RAWAJA/RAWITA – pijany/pijana (SALILA/SALILTA – trzeźwy/trzeźwa).

59) RUZNAMA – gazeta.

60) RAZI – dopuszczalny, pożądany (RDAJTA – aprobata, satysfakcja, zadowolenie).

Jak to napisać?
– narysuj poziomą kreskę ruchem z prawej do lewej, na poziomie linijki podstawowej,
– z prawej strony dorysuj krzywą o długości zbliżonej do poziomej kreski,
– ruchem od prawej do lewej narysuj krótką poziomą kreskę nad literą.

Uwaga:
Współcześnie Asyryjczycy zamiast kreski stawiają kropkę (DIPA). Ja preferuję klasyczny sposób w czasie nauki pisania, ponieważ uczącemu si łatwiej będzie odróżnić samogłoski (ZOWE) oznaczane kropkami. Kiedy nauczysz się czytać i pisać, bez trudu przełączysz się na pisanie litery DALAT z kropką zamiast kreski.

SZIN (odpowiada „SZ”)

61) SZAPIRA/SZAPIRTA – piękny/piękna (SAWANA/SAWANTA – brzydki/brzydka).

62) SZITRUNDŻ – szachy.
63) SZLAMA – pokój (witając się, mówimy SZLAMALUCH do mężczyzn, SZLAMALACH do kobiet, co jest skróconą wersją SZLAMA ALUCH/SZLAMA ALACH – „pokój z Tobą”. Można też powiedzieć SZLAMA-UM-UCH/SZLAMA-UM-ACH)

Jak to napisać?
– ruchem z prawej do lewej narysuj krótką poziomą kreskę, a później poprowadź w górę tworząc krzywą,
– ruchem z prawej do lewej narysuj poziomą kreskę przechodzącą przez koniec krzywej,
– zaczynając od środka napisanej litery narysuj krzywą kończącą się poziomą kreską na linijce podstawowej.

TAW (odpowiada „T”)


64) TORA GULPINA – skrzydlaty byk (TORA – byk, GULPA/SULPANE – skrzydło/skrzydła; TAWIRTA – krowa).

65) TUSZITA – historia (TAARIQ jest zapożyczeniem z arabskiego).

66) TERSA – przeciwny, odwrotny (BURQOL – przeciwko, w przeciwieństwie do; BILAQAS jest zapożyczeniem z arabskiego).

Jak to napisać?
– ruchem w dół narysuj pochyloną kreskę (jeżeli litera jest łączona z poprzednią, wówczas kreska rysowana jest ruchem w górę),
– wychodząc od górnego punktu narysuj pochyloną kreskę sięgającą linijki podstawowej,
– zaczynając od dolnego lewego końca pochylonej kreski narysuj falistą linię, nie dotykającą prawej pochylonej kreski.

TAW-ALAP (odpowiada „TA”)
albo

67) SIPRAJUTA – uczony, intelektualista.

68) BTULTA – dziewica.

69) MUDRASZTA – szkoła (zwykle używa się na określenie wyższej szkoły, czyli MUDRASZTA ILETA; MUDRASA – szkoła, BET SOBE – uniwersytet).

Jak to napisać?
– ruchem od prawej do lewej narysuj półokrąg,
– od lewego końca półokręgu pociągnij prostą linię pod kątem 45 stopni,
– z prawej strony od górnego końca pochylonej kreski postaw kropkę,
– do narysowanej litery dodaj ALAP, ciągnąc poziomą kreskę od lewego końca półokręgu aż do miejsca, gdzie się kończy kreska pochylona (nie dalej), i następnie dodając linię krzywą w górę, – zakończ rysowanie w uprzednio zaznaczonym punkcie.

Uwaga:
Ten znak nie jest samodzielna literą. Jest to kombinacja liter TAW i ALAP, która jest pisana na końcach wyrazów. Kombinacja TAW-ALAP bardzo często spotyka się w tekstach.

SAMOGŁOSKI

Trzeba się nauczyć siedmiu samogłosek używanych w języku aramejskim (neoaramejskim). Umieszczenie odpowiednich kropek nad lub pod samogłoskami tworzy z nich sylaby. Aby obejrzeć samogłoski, ich oznaczenia i przykłady, kliknij tutaj.

A oto przykład tekstu wokalizowanego w dialekcie wschodnim swadaja. Spróbuj go przeczytać! Dla ułatwienia zadania podpowiem, że jest to wschodnia wersja Nicejskiego Wyznania Wiary, którego tekst w dialekcie zachodnim zapisany czcionką estrangelo z transliteracją polską i tłumaczeniem na język polski umieściliśmy tutaj.

nicejskie_credo_aramejski_syriacki_swadaja

 

Polecamy również:

Wielkanocne pieśni Kościoła Syriacko-Prawosławnego Antiochii