Trzy wieki asyryjskiej rodziny chrześcijańskiej Bachtiszo w służbie medycznej

Mały słownik kultury świata arabskiego (red.: J. Bielawski, WP, W-wa 1971) nie zawiera hasła nawiązującego do któregokolwiek z przedstawicieli rodziny Bachtiszo. Zastanawia w pracach arabistycznych znikomy stopień korzystania z dzieł klasycznych historyków arabskich, którzy stosunkowo dużo napisali o chrześcijanach Bliskiego Wschodu. Przy szukaniu materiałów o rodzinie Bachtiszo w źródłach pozaarabskich trzeba się liczyć z możliwością występowania różnych form pisowni nazwiska. 

W całej historii medycyny zapewne trudno byłoby znaleźć przykład jednej rodziny, której przedstawiciele aż przez trzy wieki przekazywali jeden drugiemu teoretyczną i praktyczną wiedzę medyczną, a doświadczenia lekarskie wykorzystywali w najlepszej z możliwych form; wychowując i nauczając adeptów; tłumacząc i pisząc podręczniki oraz uprawiając zawód lekarza i dietetyka zarazem wśród najwyższych kręgów władzy. Dzieje Bliskiego Wschodu, a ściślej Mezopotamii, znają taki przykład.

Służbę medyczną, pełną poświęceń i sukcesów, członkowie rodu Bachtiszo wykonywali na dworze najważniejszych osobistości swych czasów. Służyli kolejnym kalifom i emirom okresu abbasydzkiego, od 765 do 1058 roku, kiedy Bagdad był już opanowany przez Seldżuków. Głęboką wiedzą i daleko idącą lojalnością zaskarbili sobie sympatię władców – przywilej, którym cieszyli się jedynie nieliczni. Lekarze mieli wtedy specyficzną pozycję w społeczeństwie. Nazwano ich „hakimami”, gdyż byli równocześnie mędrcami, filozofami i metafizykami. Znali się także na żywności i jej wpływie na zdrowie oraz propagowali zasady prawidłowego odżywiania się.

Czytaj cały tekst na stronie magazyn.ekumenizm.pl