abay
Södertälje (Sweden)
17 kwietnia 2000
Do: członkowie Parlamentu UE
Członkowie delegacji tureckiej
Kandydatura Turcji do UE – zniszczone dziedzictwo kulturowe
My, niżej podpisani, mieliśmy zaszczyt spotkać się z Państwem w dniach 13-17 marca 2000 r. i poinformować Państwo o sytuacji politycznej i ogólnej ludności asyryjskiej/syriackiej w Turcji. Nam było miło spotkać się z zainteresowaniem z Państwa strony.
W trakcie rozmowy wypłynęło kilka kwestii, na które członkowie Parlamentu UE i delegacji tureckiej zwrócili szczególną uwagę. Odnotowaliśmy, że oczekujecie szczegółowych informacji o miejscach historycznych naszego narodu, które są zagrożone lub zniszczone, oraz gdzie zostało skonfiskowane mienie naszej ludności przez państwo tureckie.
Jak wspomnieliśmy w czasie spotkania, państwo tureckie nie wydaje zezwoleń na przeprowadzenie koniecznych prac remontowych i renowacyjnych, nawet w przypadku tysiącletnich miejsc i budynków. Oczywiste jest, że budowa nowych kościołów również jest nie do pomyślenia. Te fakty świadczą , że celem państwa tureckiego jest zniszczenie naszego dziedzictwa kulturowego i religijnego.
Kandydowanie Turcji do UE nie wstrzymało tej polityki państwowej. Mamy nadzieję, że UE zażąda od Turcji wstrzymania tych działań jak najszybciej, zanim nasze zabytki legną w gruzach.
Na podstawie ostatnich informacji możemy dostarczyć Państwu listę zniszczonych lub zagrożonych kościołów i klasztorów, głównie z regionu Tur Abdin:
| Miejsce | Nazwa kościoła | Rok budowy | Stan obecny |
| Mardin-district | |||
| Eskikale (=Kilitmara) | Klasztor Mor Ozozel | 400 | Zamknięto |
| Eskikale (=Kilitmara) | Klasztor Yoldath-Aloho | 326 | Zamknięto |
| Eskikale (=Kilitmara) | Klasztor Mor Yacob | 200 | Zamknięto |
| Gollu (=Golliye/Dayr-Eliya) | Kościół Mor Theodore | 500 | Zamknięto |
| Savur(Savro)district | |||
| Dereici (=Kilit) | Klasztor Mor Abay | 370 | Zamknięto |
| Dereici (=Kilit) | Klasztor Mor Theodutu | 697 | Zamknięto |
| Midyat-district | |||
| Gungoren (=Kfarbe) | Kościół Mor Stephanos | 600 | Zamknięto |
| Elbegendi (=Kafro Tahtayto) | Kościół Mor Yacob | 600 | Zamknięto |
| Midyat, central | Kościół Yoldath-Aloho | 1800 | Zamknięto |
| Anitli (=Hah) | Kościół Mor Sobo | 700 | Przerobiono na meczet |
| Izbirak (=Zaz) | Kościół Mor Dimet | 700 | Zamknięto |
| Izbirak (=Zaz) | Kościół Yoldath-Aloho | – | Zamknięto |
| Baglarbasi (=Urdnus\Arnas) | Kościół Mor Kuryakos | 600 | Zamknięto |
| Narli (=Ahlah) | Kościół Mor Shemun | 700 | Przerobiono na meczet |
| Bardakci (=Bote) | Kościół Mor Aphrem | 400 | Przerobiono na magazyn |
| Bardakci (=Bote) | Kościół Yoldath-Aloho | – | Przerobiono na meczet |
| Mercimekli (=Habsis) | Klasztor Mor Loozor | 800 | Zamknięto |
| Karagol (=Dayrkube) | Kościół Mor Yacob | 500 | Jest wyburzany |
| Nusaybin(Nsibin)-district | |||
| Nusaybin(Nsibin) central | Kościół Mor Yacob | 300 | Zamknięto |
| Gunyurdu (=Marbobo) | Kościół Mor Bobi | 400 | Zamknięto |
| Gunyurdu (=Marbobo) | Kościół Mor Aho | – | Zamknięto |
| Girmeli (=Gremira/Tell-Omiro) | Klasztor Mor Evgin | 400 | Zamknięto |
| Dibek (=Badibe) | Klasztor Mor Yohanon | 500 | Zamknięto |
| Dibek (=Badibe) | Klasztor Mor Abrohom | 400 | Zamknięto |
| Dibek (=Badibe) | Klasztor Yoldath-Aloho | 600 | Zamknięto |
| Dibek (=Badibe) | Kościół Yoldath-Aloho | – | Zamknięto |
| Taskoy (=Arbo) | Kościół Mor Shalito | 500 | Zamknięto |
| Taskoy (=Arbo) | Kościół Yoldath-Aloho | 800 | Zamknięto |
| Taskoy (=Arbo) | Kościół Mor Dimet | 700 | Zamknięto |
| Guzelsu (=Ihvo/Hbob) | Kościół Mor Sarkis-Bakhos | 600 | Zamknięto |
| Guzelsu (=Ihvo/Hbob | Kościół Yoldath-Aloho | 500 | Zamknięto |
| Guzelsu (=Ihvo/Hbob) | Klasztor Mor Elliyo | 700 | Zamknięto |
| Dagici (=Harabemiska) | Klasztor Mor Yoreth | 400 | Zamknięto |
| Dagici (=Harabemiska) | Kościół Mor Aho | – | Zamknięto |
| Ucyol (=Sederi) | Kościół Yoldath-Aloho | – | Zamknięto |
| Dargecit (Kerboran/Kfar-Boran)-district | |||
| Arbay | Kościół Mor Sobo | 600 | Zburzono |
| Arbay | Kościół Mor Gewargis | – | Zamknięto |
| Dargecit – central (=Kerboran/Kfar-Boran) | Kościół Yoldath-Aloho | – | Zamknięto |
| Dargecit – central (=Kerboran/Kfar-Boran) | Kościół Mor Kuryakos | – | Zamknięto |
| Dargecit – central (=Kerboran/Kfar-Boran) | Kościół Bethil | – | Zamknięto |
| Dargecit – central (=Kerboran/Kfar-Boran) | Kościół Syriacko-Katolicki | 1800 | Zamknięto |
| Idil(Azakh/Beth-Zabday)-district | |||
| Sarikoy (=Gawayto/Istir) | Kościół Mor Malke | – | Skonfiskowano całą wioskę |
| Yarbasi (=Haspes) | Kościół Mor Dodo | 700 | Zamknięto |
| Cizre-district (Gziro/Gzira/Gazarta) | |||
| Yukari Dera (=Umra `Ellayta) | Kościół Mar Aha | 400 | Skonfiskowano całą wioskę |
| Asagi Dera (=Umra Tahtayta) | M Kościół ar Yohannan | 400 | Skonfiskowano całą wioskę |
| Silopi(Silopia)-district | |||
| Kosrali (=Hassana) | Kościół Bethel | 1800 | Skonfiskowano całą wioskę |
| Kosrali (=Hassana) | Kościół Mart Maryam | – | Zamknięto, zob.wyżej |
| Kosrali (=Hassana) | Kościół Mar Moshe | 700 | Zamknięto, zob.wyżej |
| Kosrali (=Hassana) | Kościół Mart Shmuni | 1800 | Zamknięto, zob.wyżej |
| Aksu (=Harbol) | Kościół Mart Shmuni | 600 | Skonfiskowano całą wioskę |
| Diyarbakir(Omid)-district | |||
| Diyarbakir-central (=Omid) | Kościół Mar Pityon | 500 | Zamknięto |
| Diyarbakir central (=Omid) | Kościół Yoldath-Aloho | 300 | Cmentarz przerobiono na parking |
| Gercus(Kafr-Gawze)-district | |||
| Yamanlar (=Yardo) | Kościół Mor Aho | – | Zamknięto |
| Arica (=Kafro Elayto) | Kościół Mor Yacob | 600 | Zamknięto |
| Arica (=Kafro Elayto) | Kościół Mor Aho-Dimmeh | 700 | Zburzono |
| Hasankef(Hesno d-Kifo)district | |||
| Difne | Klasztor Mor Aho | 500 | Zburzono |
| Biseri Zercel (=Beth-Shriroye Zargal) | Klasztor Mor Kuryakos | 500 | Zburzono |
| Kurtulan(Garzan)-district | |||
| Ain Kasre | Klasztor Mor Aho | 700 | Zamknięto |
Lista zawiera jedynie wybrane kościoły i klasztory w regionie Tur Abdin. Wszystkie one są w stanie zagrożenia i wymagają natychmiastowej ochrony. W przeciwnym wypadku Mesopotamia, kolebka cywilizacji, będzie zniszczona przez obecną bezmyślną politykę Turcji. Poniżej podajemy listę wiosek i mienia, które zostało skonfiskowane lub zniszczone w latach 1980-2000.
Midyat-district
Gungoren (=Kfarbe), Elbegendi (=Kafro Tahtayto), Izbirak (=Zaz), Baglarbasi (=Urdnus/Arnas), Narli (=Ahlah), Bardakci (=Bote), Baristepe (=Salah) and Karagol (=Dayr-Kube).
Nusaybin(Nsibin)-district
Birguriya, Gunyurdu (=Marbobo), Girmeli (=Gremira/Tell-Omiro), Dibek (=Badibe), Taskoy (=Arbo), Guzelsu (=Ihvo/Hbob), Dagici (=Harabemiska) and Ucyol (=Sederi).
Dargecit-district (Kfar-Boran/Kerboran)
Dargecit (=Kfar-Boran) and Arbay
Idil(`Azakh/Beth-Zabday)-district
Sari (=Gawayto/Istir) and Yarbasi (=Haspes)
Cizre-district (Gziro/Gzira/Gazarta)
Yukari Dera(=Umra `Ellayta) and Asagi Dera(=Umra Tahtayta)
Silopi(Silopia)-district
Kosrali (=Hassana), Aksu (=Harbol) and Dogan(=Bazyan)
Gercus(Kafr-Gawze)-district
Yamanlar (=Yardo) and Arica (=Kafro elayto)
Wszystkie wymienione wioski zostały zniszczone, a mienie zostało skonfiskowane przez państwo tureckie. Ludność tych chrześcijańskich wiosek nie była wplątana w żadne konflikty w Turcji. Jednak fakt istnienia w kraju konfliktów dał władzom tureckim pretekst do niszczenia zabytków i czystek etnicznych na ludności asyryjskiej/syriackiej.
Niżej wymienieni Asyryjczycy, pochodzący ze wsi Sare/Gawayto, utracili w ten sposób cały swój majątek, i mają zamiar wszcząć postępowanie prawne przeciwko państwu tureckiemu. Oto lista z zaznaczeniem kraju obecnego zamieszkania:
Niemcy: Hanno Yildiz, Lahdo Altun, Demir Andraus, Barsom Ok, Yusuf Aransay, Cebrael Ersoy, Sehin Malke, Eksik Gevriye, Turan Aziz, Turan Dibo, Saliba Ok, Aslan Samy, Demirel Ibrahim, Kaplan Semun and Eyyi Hanna.
Holandia: Semun Sonmezer, Gecer Yusuf, Isa Gergin and Dogan Gevriye.
Szwecja: Semun Celik
Są to tylko nazwiska mieszkańców wsi Sare/Gawayto. Mieszkańcy innych wiosek, wymienionych w tabeli, mają podobne prawomocne roszczenia. Obecnie prawie wszyscy mieszkają w krajach Unii Europejskiej.
Obecnie klasztory Deir ez Za’faran (Dayro d-Kurkmo) i Mor Gabriel w regionie Mardin są zagrożone, gdyż władze państwowe Turcji mają zamiar je zamknąć. Jedynie nacisk międzynarodowy może powstrzymać Turcję od podjęcia takich działań. Jeden z biskupów regionu, Samuel Atkas, chętnie udzieli Parlamentowi UE wszelkich informacji dotyczących zagrożonego dziedzictwa oraz skonfiskowanego mienia w regionie Tur Abdin.
Oprócz wymienionych przykładów, wiele kościołów i klasztorów zostało zamkniętych, zniszczonych lub przerobionych na meczety, również w innych regionach, jak: Siirt, Bitlis, Van, Hakkari, Urfa (=Urhoy), Adiyaman (=Hasn-Mansur/Perin) i Diyarbakir (=Omid).
Mamy nadzieję, że podane listy pomogą Parlamentowi UE i delegacji tureckiej kontynuować negocjacje, które doprowadzą do odpowiednich kroków, wywierających nacisk na Turcję w celu wprowadzenia koniecznych zmian. Mamy nadzieję, że UE w ten sposób przyczyni się do uratowania tej części dziedzictwa naszego narodu, która dotychczas nie została zniszczona.
To zagadnienie ma wagę życiową dla milionów Asyryjczyków, z których 300 tys. mieszka obecnie w krajach UE. Oczekujemy, że Parlament UE uwzględni te fakty w negocjacjach z przedstawicielami Turcji; oczekujemy również Państwa odpowiedzi.
Z wyrazami szacunku,
ACSU – Assyrian-Chaldean-Syriac Union
Ozcan Kaldoyo
Address:
Slaggvagen 9
S-151 59 Sodertalje
SWEDEN
Tel: +46 8 550 84065
Fax: +46 8 550 76096
Email: kaldyo@spray.se
Olle Wiberg
Address:
Jarnagatan 6 B
S-151 72 Sodertalje
SWEDEN
Tel: +46 8 550 84983
Fax: +46 8 550 62535
Email: wiberg.j@telia.com
Yasemin Onder
Orhan DeBasso
George Aryo
Fikri Aygur
Attiya Xamry
tłum. za: bethsuryoyo