Widok klasztoru Szafranowego

W dniach 8-12 września 2008 r. odbyło się w Dajro d-Kurkmo (Klasztor Szafranowy) w Tur Abdinie IV Sympozjum Języka Asyryjskiego pod hasłem: „Jeden Język – Jeden Naród”.

Sympozjum było dedykowane zamordowanemu w Iraku arcybiskupowi Mosulu Paulos Faraj Rahho. W Sympozjum brało udział ponad 40 specjalistów z wielu europejskich i amerykańskich uniwersytetów, a także z Iraku, Egiptu i Indii, przy czym dominującą grupę stanowili Asyryjczycy, których wielu pracuje w europejskich i amerykańskich ośrodkach naukowych. Niestety zabrało w nim Polaków. Gospodarzem Sympozjum był rezydujący w klasztorze biskup Mor Filiksinos Saliba Ozman. W ceremonii otwarcia obecne były lokalne władze miasta Mardin, nie opodal którego znajduje się ów starożytny i malowniczo położony klasztor, będący przez wiele wieków (do roku 1932) siedzibą patriarchy Syryjskiego Kościoła Ortodoksyjnego Antiochii. Szczegółowe sprawozdania o przebiegu sympozjum i wygłoszonych referatach zamieszczano codziennie wraz ze zdjęciami na wielu asyryjskich stronach internetowych. Referaty dotyczyły zarówno języka literackiego i jego roli kulturotwórczej, jak i obu jego głównych dialektów: wschodniego (madenchaja) i zachodniego (maerwaja). Krótkie relacje z obrad oraz wywiady z uczestnikami transmitowały także obecne cały czas na miejscu dwie asyryjskie telewizje satelitarne: Ishtar (nadaje z Iraku) i Suroyo TV (nadaje ze Szwecji).
Sympozjum było pierwszym tego typu spotkaniem naukowym organizowanym kiedykolwiek na terenie Turcji. O uzyskanie potrzebnej zgody najwyższych władz nie było trudno, zważywszy na fakt, że Turcja czyni starania o przyjęcie w poczet krajów Unii Europejskiej, czemu dała wyraz przez listy z życzeniami wysłane na ręce biskupa i organizatora Sympozjum. Trzeba w tym miejscu zaznaczyć, że tematyką asyryjską zajmują się także niektórzy tureccy pracownicy nauki, którzy wydają ksiązki dotyczące bogatej historii i kultury Asyryjczyków w tej części Mezopotamii. Ich aktywność jest jednak poważnie ograniczona i reglamentowana przez władzę. Ta problematyka zainspirowała również niektórych tureckich filmowców.

W ostatnim dniu Sympozjum uczestnicy udali się do znanego kiedyś miasta Nisibis, gdzie urodził się i działał (do roku 363) słynny św. Efrem (zm. 373). W tym mieście nie ma teraz Asyryjczyków, pozostał jedynie nieczynny klasztor pod wezwaniem św. Jakuba Nisibińskiego (zm. 338), uczestnika I Soboru Powszechnego w Nicei (325 r.). W klasztorze znajduje się jego grób. Droga uczestników wiodła przez miejscowość Dara, gdzie w latach I wojny światowej dokonała się straszliwa rzeź tysięcy Ormian i Asyryjczyków doprowadzonych do tego miejsca z różnych wsi i miast ówczesnej Turcji. Ostatnim obiektem, który zwiedzili uczestnicy był klasztor Mor Gabriel (na północ od Nisibis), zbudowany w roku 397.
Miejmy nadzieję, że także w przyszłości dojdzie do organizowania podobnych spotkań poświeconych historii i kulturze Asyryjczyków, których korzenie w tej części Turcji sięgają czasów przedchrześcijańskich, o czym świadczą ruiny starożytnych budowli oraz ruiny około 60 klasztorów, z których obecnie tylko 5 jest czynnych.