Zdjęcie zrobione w muzeum „Pergamon” w Berlinie, ukazujące egzemplarz „Peszitty” z piątego stulecia
Peszitta jest jednym z najstarszych tłumaczeń Nowego Testamentu, często wykorzystywanym w pracach biblistów. Z pewnością tłumaczenie to bardzo wiernie oddaje semickiego ducha Ewangelii i Listów Apostolskich, który jest wyczuwalny również w greckich tekstach Nowego Testamentu. Zgodność Peszitty z innymi wczesnymi manuskryptami ksiąg Nowego Testamentu potwierdza, że księgi te nie uległy skażeniu na przestrzeni prawie dwudziestu stuleci, a tekst nie mógł być zmieniany przez kogoś, kto chciał „dopasować” Biblię do własnych nauk.
W ramach ćwiczenia rozpoznawania literek estrangelo polecam tekst pierwszego rozdziału Ewangelii Mateusza w wersji interlinearnej Aramejsko-angielskiej. Cztery Ewangelie i Dzieje Apostolskie w tłumaczeniu aramejskim są dostępne na stronie Peshitta.org.
Tłumaczenie nazywane Peszitta (aram. ܦܫܝܛܬܐ 'prostoliniowy’) jest oficjalną wersją Nowego Testamentu, używaną w liturgii Asyryjskiego Kościoła Wschodu. Kościół ten nawet przechowuje tradycje mówiące, że aramejski tekst ksiąg Peszitty jest oryginalnym tekstem napisanym przez Apostołów, który później został przetłumaczony na grecki. Patriarcha łaciński Maximus powiedział na ten temat co następuje:
„W końcu Chrystus rozmawiał w języku swoich współczesnych. Ustanowienie Eucharystii przebiegało w języku aramejskim, zrozumiałym dla wszystkich słuchających Go. Tak samo czynili Apostołowie – niegdy nie używając języka innego niż zgromadzeni przed nimi słuchacze”
Kościół na Wschodzie, w odróżnieniu od Kościoła Zachodniego, od początku posługiwał się językiem aramejskim, który był powszechnie znany w imperium Perskim. Znaczna liczba Żydów, mieszkających na Wschodzie (po wygnaniach do Babilonu i Assyrii) i mówiących na co dzień po aramejsku, włączyła się do Kościoła. Ale również później, kiedy poganie stanowili absolutną większość w Kościele, aramejski tekst Nowego Testamentu był powszechnie znany i rozumiany na całym obszarze na wschód od Eufratu.
Podobna sytuacja miała miejsce w Ziemi Świętej, gdzie do cotygodniowych czytań z Tory (Parszijot) i innych Ksiąg (Haftara) były zawsze opatrzone komentarzem aramejskim, nazywanym Targum. Księga Gemara Talmudu Jerozolimskiego była napisana po aramejsku, a jej ostatecznej redakcji dokonano w V wieku n.e. Podobnie Talmud Babiloński był pisany w większości po aramejsku.
Dialekt aramejski, w którym napisana jest Assakhta Peszitta, jest dialektem północno-zachodniej Mezopotamii, i był do perfekcji rozwinięty w Orhai (Edessa), mieście położonym zaledwie 38 km od Haranu, gdzie mieszkał Nahor, brat Abrahama. Liczne żydowskie społeczności tego regionu używały aramejskiego tłumaczenia Biblii, nazywanego Peszitta Tanach, które zostało przejęte przez wszystkie aramejskojęzyczne Koscioły na Wschodzie, i uzupełnione tekstami Nowego Testamentu. Peszitta nie zawiera kilku ksiąg, obecnych w kanonie greckim (księgi Objawienia, Drugiego Listu Piotra, drugiego i trzeciego listów Jana, listu Judy), oraz kilku fragmentów (np. tekst z Jana 8 o cudzołożnicy). Te teksty nie zostały włączone do kanonu Kościoła Wschodu.
Aramejski tekst księgi Wyjścia (13,14-16). Rękopis z 464 roku (wiki)
Zachęcamy do nauki współczesnego asyryjskiego alfabetu swadaja: Naucz się alap-betu!